Powołaliście zarządcę sukcesyjnego (lub zrobił to spadkodawca przed swoją śmiercią), co umożliwiło firmie funkcjonowanie przez kolejne dwa lata. Jednak zarząd sukcesyjny wkrótce dobiega końca (minęły dwa lata i nie zdecydowaliście się na przedłużenie do pięciu lat lub przedłużyliście, ale ten okres również się kończy).
Nadchodzi więc czas na podział spadku.
Jak się za to zabrać?
Jeśli w artykule brakuje informacji na interesujący Cię temat, daj mi znać – chętnie go uzupełnię.
Czym jest dział spadku? Zarząd sukcesyjny, Dziedziczenie, Sukcesja
Pierwszy krok macie już za sobą – sporządziliście akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza. W akcie tym znajduje się informacja, kto i w jakiej części dziedziczy spadek. Przykładowo, jeśli spadek dziedziczą dzieci po zmarłym ojcu, który był rozwiedziony, notariusz w akcie poświadczenia dziedziczenia wskazuje, że spadek nabywają córki Zofia i Krystyna po ½ każda.
Na tym etapie Zofia i Krystyna wiedzą jedynie, że otrzymują spadek po połowie, ale nie zostały im jeszcze przypisane konkretne składniki majątkowe. Jeśli zmarły ojciec pozostawił po sobie mieszkanie w bloku, samochód, którym jeździł, oraz pieniądze na koncie, to Zofia i Krystyna mają po ½ udziału w każdym z tych składników (np. ½ udziału w mieszkaniu, które jest nieruchomością).
Zofia i Krystyna oprócz majątku dziedziczą po ojcu długi – jeśli je miał. Do czasu działu spadku każda z nich ponosi odpowiedzialność za ich spłatę w pełnej wysokości, a nie w 1/2 tzw. odpowiedzialność solidarna.
Jeśli Krystyna spłaci cały dług, ma prawo żądać od Zofii zwrotu 1/2.
Na czym polega dział spadku?
Dział spadku to proces, w którym majątek zmarłego zostaje podzielony pomiędzy spadkobierców w taki sposób, że konkretne przedmioty, nieruchomości lub pieniądze trafiają do poszczególnych osób.
Dzięki temu każdy spadkobierca staje się właścicielem określonej rzeczy.
Podział spadku może odbyć się na dwa sposoby: za porozumieniem wszystkich spadkobierców, poprzez umowę, lub – jeśli nie ma zgody – na podstawie decyzji sądu.
Czy dział spadku jest obowiązkowy? Zarząd sukcesyjny, Dziedziczenie, Sukcesja
Dział spadku nie jest obowiązkowy. Czasami spadkobiercy przez wiele lat pozostają współwłaścicielami nieruchomości, wspólnie nimi zarządzają (np. wynajmują), lub decydują się na sprzedaż i podział uzyskanej kwoty.
Jeśli do masy spadkowej należą nieruchomości i inne wartościowe przedmioty jak np. samochód i inny sprzęt spadkobiercy wolą taki spadek podzielić, żeby wiedzieć, co konkretnie do kogo należy. Zwłaszcza jeśli w rodzinie jest konflikt.
Jak przeprowadzić dział spadku?
Możecie dokonać podziału spadku na dwa sposoby:
- umową między spadkobiercami – jeśli wszyscy są zgodni, można sporządzić umowę o dział spadku w formie aktu notarialnego,
- w postępowaniu sądowym– gdy porozumienie nie jest możliwe, podział majątku odbywa się na podstawie decyzji sądu.
Dział spadku u notariusza
Jeśli spadkobiercy są zgodni, mogą udać się do notariusza i podpisać umowę o dział spadku. Aby to zrobić, muszą uzgodnić kilka kluczowych kwestii:
- co dokładnie wchodzi w skład majątku spadkowego,
- jaką wartość mają poszczególne elementy tego majątku,
- kto otrzyma które składniki oraz czy będą potrzebne spłaty lub dopłaty, aby wyrównać udziały.
Plusem podziału u notariusza jest to, że można szybko i łatwo załatwić sprawę. Jeśli jako spadkobiercy zgadzacie się na przykład w kwestii podziału gotówki, ale nie co do podziału nieruchomości, możecie u notariusza podzielić tylko gotówkę (to tzw. częściowy podział spadku), a sprawę nieruchomości załatwić później w sądzie.
Dział spadku w sądzie. Zarząd sukcesyjny, Dziedziczenie, Sukcesja
Jeśli nie uda Wam się dogadać, będziecie musieli iść do sądu, a to może trwać kilka miesięcy, a nawet lat. Sąd może podzielić spadek inaczej, niż byście sobie życzyli, gdybyście sami doszli do porozumienia. Dlatego warto jak najszybciej zacząć rozmowy i spróbować dogadać się wcześniej, żeby uniknąć długiego i skomplikowanego postępowania w sądzie…
Ile kosztuje dział spadku u notariusza?
Koszty można podzielić na dwie grupy: opłaty za zdobycie wymaganych dokumentów oraz opłatę notarialną.
To, ile dokładnie zapłacisz, zależy od tego, co znajduje się w spadku, np. czy jest tam nieruchomość albo firma, oraz jaka jest wartość majątku. Im wyższa wartość spadku, tym wyższa będzie opłata notarialna.
Czym jest notarialne poświadczenie dziedziczenia?
Notarialne poświadczenie dziedziczenia to dokument, który sporządza notariusz i który wskazuje, kto dziedziczy po zmarłej osobie oraz jakie części majątku przypadają poszczególnym spadkobiercom. Ten dokument potwierdza, że jesteś spadkobiercą i w jakim ułamku dziedziczysz spadek.
Czym jest sądowe stwierdzenie nabycia spadku?
Sądowe stwierdzenie nabycia spadku to proces, w którym sąd potwierdza, kto jest spadkobiercą po zmarłej osobie i jakie części majątku im przysługują. W trakcie tego postępowania sąd ustala, kto dziedziczy i w jakich proporcjach, czyli kto ma prawo do jakiej części spadku. Jest to oficjalne potwierdzenie praw do dziedziczenia.
Kiedy zdecydować się na sądowy dział spadku?
Sądowy dział spadku to rozwiązanie, gdy jako spadkobiercy nie możecie się porozumieć z powodu konfliktu.
W takiej sytuacji jeden ze spadkobierców może złożyć wniosek do sądu, aby to on zdecydował, jak podzielić majątek.
Nawet jeśli jesteście zgodni co do podziału, możecie wybrać sąd, bo opłata sądowa w przypadku zgodnego podziału wynosi 300 zł. Choć postępowanie sądowe trwa dłużej niż u notariusza, może być tańszą opcją, szczególnie w porównaniu z kosztami umowy notarialnej.
Sądowy dział spadku — krok po kroku: Zarząd sukcesyjny, Dziedziczenie, Sukcesja
Jeśli chcesz przeprowadzić sądowy dział spadku, musisz przygotować kilka ważnych dokumentów i złożyć wniosek do sądu. Oto co powinieneś zrobić:
Zbierz niezbędne dokumenty:
- Akt poświadczenia dziedziczenia lub odpis postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku – to podstawowe dokumenty potwierdzające, kto dziedziczy majątek.
- W zależności od tego, co wchodzi w skład spadku, mogą być potrzebne dodatkowe dokumenty, takie jak:
- Odpisy z ksiąg wieczystych (jeśli w spadku jest nieruchomość),
- Wypisy z ewidencji gruntów i wyrysy z map (jeśli spadek obejmuje ziemię),
- Informacje z banku o stanie konta zmarłego,
- Dowody rejestracyjne pojazdów (jeśli w spadku jest samochód),
- Inne dokumenty potwierdzające własność, np. umowy.
Dokładnie sprawdź dokumenty – sądy bardzo skrupulatnie sprawdzają wszystkie załączone dokumenty, więc brak jakiegoś dokumentu może spowodować odrzucenie wniosku.
Jak napisać wniosek o dział spadku? Zarząd sukcesyjny, Dziedziczenie, Sukcesja
Jeśli masz już zebrane wszystkie potrzebne dokumenty, kolejnym krokiem jest przygotowanie wniosku o dział spadku.
Poniżej znajdziesz prostą instrukcję, jak napisać wniosek o dział spadku:
- Określ składniki majątku spadkowego
We wniosku należy wymienić, co dokładnie wchodzi w skład majątku po zmarłym (np. nieruchomości, samochód, oszczędności). Ważne jest również podanie przybliżonej wartości tych rzeczy, ponieważ sąd wymaga, aby we wniosku znalazła się wartość przedmiotu postępowania. Jeśli jej nie podasz, sąd może zwrócić wniosek.- Skorzystaj z komorniczego spisu inwentarza
Dobrym punktem wyjścia do określenia, co zmarły pozostawił, jest spis inwentarza, który może przygotować komornik. Spis ten pomoże Ci ustalić, jakie przedmioty wchodzą w skład spadku i jaką mają one wartość.- Uwzględnij darowizny
Pamiętaj, że do spadku mogą być wliczone również darowizny, które zmarły przekazał za życia. Jeśli np. przekazał jednemu z dzieci nieruchomość, jej wartość również powinna zostać uwzględniona we wniosku.- Podaj sposób podziału spadku
Wniosek powinien zawierać propozycję podziału spadku, czyli kto ma otrzymać konkretne przedmioty. Warto także określić, czy będą potrzebne wzajemne spłaty między spadkobiercami, np. jeśli jedna osoba dostanie nieruchomość, a druga samochód, może być konieczność wyrównania wartości majątku. Jeśli nie jest możliwe podzielenie niektórych przedmiotów, możesz zaproponować ich sprzedaż, np. przez komornika, a spadkobiercy podzielą się uzyskaną kwotą.- Wskaż uczestników postępowania
Wniosek musi zawierać dane wszystkich spadkobierców, czyli osób, które będą brały udział w postępowaniu, wraz z ich adresami do doręczeń. Pamiętaj, aby przygotować odpowiednią liczbę kopii wniosku, tak aby każdy uczestnik otrzymał swój egzemplarz.- Podział całego majątku
Co do zasady, sądowy dział spadku obejmuje cały majątek zmarłego, więc we wniosku należy uwzględnić wszystkie elementy spadku, które są do podziału.
Ile kosztuje sądowy dział spadku?
Złożenie wniosku o dział spadku kosztuje: 500 zł, a jeśli dołączony jest zgodny projekt podziału, kwota ta obniża się do – 300 zł.
Jeśli w spadku występuje współwłasność, opłata wynosi 1000 zł, lub 600 zł przy zgodnym podziale. Dodatkowe koszty mogą obejmować wynagrodzenie biegłych.
Co odpowiedzieć na wniosek o dział spadku?
Odpowiadając na wniosek o dział spadku, musisz odnieść się do przedstawionych przez wnioskodawcę twierdzeń.
Jeśli uważasz, że wnioskodawca niesłusznie uwzględnił jakiś przedmiot w majątku spadkowym lub coś pominął, albo nie zgadzasz się z wyceną ruchomości czy nieruchomości, powinieneś zaznaczyć to w swojej odpowiedzi. Możesz także zaproponować inny sposób podziału spadku i załączyć dowody, które potwierdzą twoje stanowisko.
Przebieg postępowania o sądowy dział spadku
Po wymianie pism między stronami, sąd wyznacza rozprawę. Na pierwszym posiedzeniu zwykle zbierane są podstawowe informacje od stron. Na kolejnych rozprawach mogą być przesłuchiwani świadkowie. Jednym z końcowych etapów postępowania jest powołanie biegłych, którzy ocenią wartość majątku, a jeśli to możliwe, geodeci mogą zaproponować fizyczny podział nieruchomości na mniejsze części.
Niestety, jeśli nie ma zgody między spadkobiercami, takie sprawy sądowe mogą trwać latami – od kilku do nawet kilkunastu lat.
Jak podzielić spadek w sądzie? Zarząd sukcesyjny, Dziedziczenie, Sukcesja
Podział spadku w sądzie można przeprowadzić na kilka sposobów, na przykład możecie:
- Podzielić majątek fizycznie – jeśli spadek obejmuje np. działkę, można ją podzielić na mniejsze części, a każdemu spadkobiercy przyznać jedną z nich.
- Przyznać majątek jednemu spadkobiercy – wówczas jedna osoba otrzymuje określoną rzecz (np. mieszkanie), ale musi spłacić pozostałych spadkobierców zgodnie z ich udziałami.
- Sprzedać majątek i podzielić pieniądze – jeśli podział rzeczy nie jest możliwy, majątek można sprzedać, a uzyskane środki podzielić między spadkobierców.
Mam nadzieję, że ten artykuł wyjaśnił Ci, w jaki sposób można podzielić spadek i jakie są dostępne opcje. To istotne, zwłaszcza w kontekście zarządu sukcesyjnego, który zazwyczaj trwa tylko 2 lata. W tym czasie trzeba zdecydować, jak podzielić spadek, w tym firmę po zmarłym.
Jeśli masz jakiekolwiek pytania, zachęcam do kontaktu telefonicznego lub mailowego – z przyjemnością pomogę znaleźć odpowiednie rozwiązanie.
Kinga Stanikowska-Józwiak
radca prawny
Zdjęcia: Andrej Sachov, Kara Eads
***
Zarząd sukcesyjny po 2 latach – co dalej?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań: co zrobić z firmą po upływie 2 lat od powołania zarządcy sukcesyjnego? Czy warto kontynuować działalność, zamknąć firmę, czy może podzielić majątek?
Odpowiedź na te pytania brzmi: to zależy. Od czego dokładnie? Tego dowiesz się w tym artykule, gdzie przeczytasz o [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }